Khu di tích Kim Liên huyện Nam Đàn (Nghệ An) gắn với gia đình và thời niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngoài các kỷ vật đang được lưu giữ một cách nguyên vẹn tại quê nội và quê ngoại của Bác thì 2 nhà trưng bày hiện vật bổ sung tại Khu di tích với nhiều hiện vật, tài liệu quý cũng đang góp phần làm phong phú thêm về cuộc đời và sự nghiệp vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.
Bức phù điêu Chân dung Bác Hồ được dập nổi trên mảnh xác máy bay Mỹ
Tại Khu di tích Kim Liên, hai nhà trưng bày bổ sung hiện có hơn 200 hiện vật, hình ảnh, tài liệu được sắp xếp theo 2 chủ đề chính: “Quê hương, gia đình và thời niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh” và “Chủ tịch Hồ Chí Minh với quê hương, quê hương đối với Người”. Đây là những hiện vật, tư liệu quý được sưu tầm qua các thời kỳ và được các đoàn khách trong, ngoài nước, các địa phương, cơ quan, đơn vị, tổ chức, trao tặng, nó đã góp phần làm phong phú thêm các tài liệu hiện vật về Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những năm Người sống tại quê hương và hai lần Người về thăm quê.
Nhà trưng bày bổ sung tại Khu Di tích Kim Liên được xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 1970. Sau đó được chỉnh lý nhiều lần. Đến năm 2019 nhà Trưng bày được Thành phố Hồ Chí Minh tài trợ tu sửa và chỉnh lý lại đảm bảo điều kiện để bảo vệ các tài liệu, hiện vật trưng bày cũng như đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với khách tham quan. Những tài liệu, hiện vật đang trưng bày ở đây chứa đựng nhiều thông điệp ý nghĩa, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cuộc đời của Bác và trân trọng hơn những giá trị nhân văn cao đẹp mà Người truyền lại. Sau đây xin được giới thiệu một số hiện vật tiêu biểu về tình cảm của Bác Hồ với quê hương và tình cảm của quê hương đối với Người tới các bạn đọc
1. Chiếc xe ô tô Gát 69 - chở Bác Hồ về thăm quê hương năm 1957: Theo hồ sơ đang được lưu tại Kho tư liệu Khu di tích Kim Liên, chiếc xe ô tô Gat 69 mang biển số BAA - 400 do Ủy ban hành chính tỉnh Nghệ An quản lý. Trong lần về thăm quê hương ngày 14- 6 -1957, khi chiếc máy bay mang số hiệu 58482 chở Bác Hồ hạ cánh xuống sân bay Nghi Lộc, Bác bước xuống bắt tay, ôm hôn mọi người. Một điều làm cho lãnh đạo tỉnh Nghệ An bất ngờ đó là Bác không đi lên xe do Tỉnh ủy Nghệ An chuẩn bị mà lại bước lên chiếc xe ô tô Gat 69 mang biển số BAA - 400 do ông Nguyễn Đình Ngọc lái (ông Ngọc được giao nhiệm vụ lái xe phục vụ và bảo vệ vòng ngoài). Biết các đồng chí lãnh đạo tỉnh Nghệ An và lực lượng bảo vệ lo lắng cho sự an toàn của mình, Bác nhẹ nhàng nói: “Không ai bảo vệ Bác tốt nhất bằng nhân dân”. Sau đó, Bác bảo ông Ngọc “ Chú bỏ luôn tấm vải bạt bọc xe cho nó thoáng được không?” ông thầm hiểu ý Bác là muốn nhìn rõ đồng bào hơn. Xe chạy thẳng về trung tâm Thị xã Vinh, trên xe Bác vẫy tay chào nhân dân đứng hai bên đường đón Bác, mọi người vẫy cờ tung hoa hô khẩu hiểu “Hồ Chủ tịch Muôn năm”. Chiếc xe này sau đó chuyển sang cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh, rồi sang Sở Tài chính và đến năm 1979 thì chuyển cho Trường Trung học Tài chính quản lý và sử dụng. Năm 1997, nhân kỷ niệm 40 năm Bác Hồ về thăm quê lần thứ nhất, Ban Giám hiệu Trường Trung học Tài chính đã quyết định bàn giao chiếc xe này cho Ban Quản lý Khu Di tích Kim Liên để bảo quản và phát huy giá trị quý báu của nó, phục vụ nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu về Bác Hồ vĩ đại của du khách trong và ngoài nước.
Chiếc xe ô tô Gát 69 - chở Bác Hồ về thăm quê hương năm 1957
Ngoài ra tại hai nhà trưng bày còn có những hiện vật quý khác như: Áo lụa Bác Hồ tặng lão du kích Vi Văn Đùng ở xã Châu Bính huyện Quỳ Châu; Áo lụa Bác Hồ tặng lão du kích Mạc Văn Tuân ở xã Chiêu Lưu huyện Tương Dương; Bộ quần áo Ka Ki Bác Hồ tặng anh hùng Bổ túc văn hóa Nguyễn Trung Thiếp; Bộ quần áo Bác Hồ tặng cụ Hà Văn Quận một người theo đạo Thiên chúa ở Nghệ An; Bộ Huân chương kháng chiến; Huân chương lao động do Nhà nước tặng cho quân và dân Nghệ An đã lập thành tích trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; các tài liệu là những Bức thư, điện, bài nói chuyện, bài báo Bác viết và gửi cho Đảng bộ và các tầng lớp nhân dân Tỉnh nhà; Bộ sưu tập tài liệu, hiện vật của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong hai lần về thăm quê... Những hiện vật được trưng bày tại đây đã trở thành cầu nối, chứa đựng nhiều giá trị lịch sử, thông qua đó, chúng ta hiểu hơn về cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lưu giữ những kỷ vật về Người cũng là lưu giữ một miền nhớ, miền thương để khi về với Kim Liên, mỗi người con đất Việt thấy gắn bó, yêu thương hơn với mảnh đất này và trân trọng hơn những giá trị nhân văn, cao đẹp mà Người để lại cho chúng ta hôm nay…
Lâm Đình Hùng